Realna gimnazija (današnja Prva gimnazija u Sarajevu) je prva i najstarija sekularna srednja škola u Bosni i Hercegovini. Osnovana je davne 1879. godine ukazom tadašnje Zemaljske vlade po odluci cara Franje Josipa. “Ugledna stara dama”, kako je često nazivaju osnovana je u jednom prijelomnom i burnom periodu naše historije, godinu dana nakon ulaska Bosne i Hercegovine pod Austro-Ugarsku monarhiju. Nakon višestoljetnog Otomanskog carstva, kod naprednih domaćih ljudi formirano je uvjerenje i inicijativa o potrebi ostvarenja jedne zajedničke, interkonfensionalne škole, gdje bi se stvarao školovani domaći kadar za kojim se osjećala velika potreba, i koja bi otvorila vrata učenicima svih naroda Bosne i Hercegovine.
Prvi direktor škole bio je dr. Ivan Branislav Zoch. Prve školske godine škola imala je 42 učenika. Do 1919. gimnazija je bila muška škola. Prva zgrada u kojoj se škola nalazi bila je zgrada Ruzdije u Halilbašićevoj ulici, poslije koje se škola seli u Salomovu zgradu na uglu Jefićeve ulice kod Sarajevske katedrale. U današnju zgradu škola se preselila 1889.
Škola je 1883. u Trstu osvojila drugu nagradu na austrougarskoj školskoj izložbi, ostavljajući iza sebe škole iz Beča i Budimpešte.
Nastavni jezik škole bio je “balkanski zemaljski jezik sa latinskim i ćiriličnim pismom”. Škola je bila veoma dobro opremljena, a kabineti, učila i udžbenici bili su uređeni po najvišim didatičkim mjerilima i dostignućima tadašnjeg vremena.
Za 140 godina postojanja kroz školu je prošlo skoro 40.000 učenika. Najpoznatiji učenici su:
književnici: Safvet-beg Bašagić, Isak Samokovlija, Tugomir Alaupović i Petar Kočić
slikari: Vojo Dimitrijević, Branko Šotra, Jovan Bijelić i Mario Mikulić
nobelovci: Vladimir Prelog i Ivo Andrić
narodni heroji: Slobodan Princip Seljo
muzičari: Saša Lošić